Ιατρικός Σύλλογος Κέρκυρας

Υπνοβασία στα παιδιά

Η υπνοβασία είναι αρκετά συχνή στην παιδική ηλικία . Αν και πρόκειται για μια καλοήθη διαταραχή ύπνου που συνήθως περιορίζεται όσο το παιδί μεγαλώνει , τρομάζει και δημιουργεί άγχος στους γονείς

 Η υπνοβασία εμφανίζεται τις πρώτες ώρες της νύχτας και διαρκεί από λίγα λεπτά έως μισή ώρα. Το παιδί σηκώνεται από το κρεβάτι με τα μάτια συνήθως ανοιχτά ,μπορεί να μουρμουρίζει δυσνόητες φράσεις ή να δίνει αλλόκοτες απαντήσεις αν ερωτηθεί ή να κάνει παράξενα πράγματα όπως να ουρήσει μέσα στη ντουλάπα.Ίσως απλά να περπατήσει ήρεμα έως το δωμάτιο των γονέων ή του αδελφού αλλά μπορεί επίσης να περιπλανάται στο σπίτι, να κατέβει σκάλες , να βγει στο μπαλκόνι ή να ανοίξει την πόρτα και να φύγει . Κάποιες φορές, οι γονείς δεν μπορούν να πουν με σιγουριά αν την ώρα του επεισοδίου το παιδί κοιμάται ή είναι ξύπνιο.

 Πολλά παιδιά (15%-40%) έχουν υπνοβατήσει τουλάχιστον μία φορά ενώ 17% των παιδιών υπνοβατούν τακτικά. Αυτά τα ποσοστά ενδέχεται να είναι ακόμη μεγαλύτερα γιατί δεν γίνονται όλα τα επεισόδια υπνοβασίας αντιληπτά από τους γονείς. Από τα παιδιά που υπνοβατούν τακτικά, κάποια μπορεί να έχουν πολλαπλά επεισόδια μέσα στην ίδια νύχτα. Μπορεί να υπάρχουν διαστήματα όπου η υπνοβασία εμφανίζεται κάθε βράδυ για κάποιες μέρες ή βδομάδες και στη συνέχεια να ακολουθήσει μία περίοδος όπου δεν εμφανίζονται καθόλου επεισόδια.

 Η υπνοβασία ξεκινά συνήθως στην ηλικία μεταξύ 4 και 6 χρόνων .Δεν υπάρχει διαφορά στη συχνότητα ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια αλλά η πιθανότητα εμφάνισης αυτής της διαταραχής ύπνου είναι 10 φορές μεγαλύτερη όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό υπνοβασίας

 Μερικοί από τους παράγοντες που μπορεί να επιτείνουν την εμφάνιση των επεισοδίων είναι:ο ανεπαρκής ύπνος, το μη τακτικό πρόγραμμα ύπνου ή αλλαγή του προγράμματος ,ο πυρετός και η ασθένεια, ο ύπνος με γεμάτη κύστη, το φως και ο θόρυβος, το άγχος και η ανησυχία, η καφεΐνη και κάποια φάρμακα.

 Αντιμετώπιση

 Τόσο οι γονείς όσο και τα μεγαλύτερα παιδιά πρέπει να ενημερωθούν και να καθησυχαστούν ότι πρόκειται για μια ήπια διαταραχή που περνάει με το χρόνο.Τα μισά παιδιά έχουν σταματήσει να υπνοβατούν στην ηλικία των 8 χρόνων , σχεδόν όλα σταματούν στην εφηβεία και μικρό μόνο ποσοστό μπορεί να συνεχίσουν να υπνοβατούν και ως νεαροί ενήλικες.

Ωστόσο, η υπνοβασία συνδέεται με κίνδυνο ατυχημάτων (το παιδί μπορεί να πέσει στις σκάλες ή να βγει από το σπίτι) γι' αυτό και είναι σημαντικό να τονιστεί ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα ασφάλειας.

 Αν λοιπόν το παιδί σας υπνοβατεί , αυτά που θα πρέπει να κάνετε είναι:

• Φροντίστε για την ασφάλεια. Βάλτε πόρτες ασφαλείας στις εσωτερικές σκάλες,κλειδώστε όποιες πόρτες οδηγούν σε εξωτερικούς χώρους, απομακρύνετε αντικείμενα τα οποία θα μπορούσαν να τραυματίσουν το παιδί που υπνοβατεί.

• Βάλτε ένα κουδουνάκι στην πόρτα του υπνοδωματίου για να ειδοποιείστε κάθε φορά που το παιδί βγαίνει από το δωμάτιο

• Ενημερώστε γονείς και φροντιστές για την πιθανή υπνοβασία τις φορές που κοιμάται εκτός τους σπιτιού του

• Εξασφαλίστε ότι το παιδί κοιμάται αρκετά και προσπαθείστε να έχει ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου

• Αποφυγετε την καφεϊνη (οι έφηβοι) και γενικά τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν ότι μπορεί να πυροδοτούν τα επεισόδια

• Μην προσπαθήσετε να ξυπνήσετε το παιδί στη διάρκεια ενός επεισοδίου υπνοβασίας

• Μην παρεμβαίνετε κατά τη διάρκεια του επεισοδίου προσπαθώντας να καθησυχάσετε το παιδί καθώς αυτό στην πραγματικότητα μπορεί να το αναστατώσει περισσότερο .Απλά οδηγείστε το με ασφάλεια πίσω στο κρεβάτι και αφήστε το να συνεχίσει τον ύπνο του

• Μην συζητάτε το επεισόδιο μαζί του ή μπροστά του την επόμενη μέρα. Το παιδί δεν αναστατώνεται από το επεισόδιο της υπνοβασίας, μπορεί όμως να αναστατωθεί από συζητήσεις γύρω από το επεισόδιο και να αρνείται να πέσει στο κρεβάτι του για ύπνο

 

Σε παιδιά που υπνοβατούν τακτικά και την ίδια περίπου ώρα, μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνική του προγραμματισμένου ξυπνήματος: ο γονιός αρχικά κρατάει ημερολόγια για να προσδιορίσει την ώρα που συνήθως το παιδί ξεκινά να υπνοβατεί. Στη συνέχεια, κάθε βράδυ, 30 λεπτά πριν από την αναμενόμενη ώρα του επεισοδίου ,ο γονιός ξυπνάει το παιδί (όχι τελείως, απλά το ενοχλεί μέχρι να αλλάξει πλευρό ή να μουρμουρίσει κάποιες λέξεις). Αυτό γίνεται κάθε βράδυ για 2 με 4 βδομάδες.Με τη διακοπή του προγραμματισμένου ξυπνήματος ,μπορεί να εμφανιστεί υποτροπή και να υπάργει ανάγκη να εφαρμοστεί ξανά για αρκετές βδομάδες

Φάρμακα χρησιμοποιούνται σπάνια και μόνο όταν τα επεισόδια είναι ιδιαίτερα συχνά και παρατεταμένα και δημιουργούν σοβαρό κίνδυνο τραυματισμού και μεγάλη δυσλειτουργία στην οικογένεια