Ιατρικός Σύλλογος Κέρκυρας

Με την έξαρση της στεφανιαίας νόσου- πάθησης στην οποία βλάπτονται (στενεύουν) τα αγγεία της καρδιάς- όλο και περισσότεροι ασθενείς οδηγούνται σε «στεφανιογραφία». Τί είναι; Πώς γίνεται; Είναι επώδυνη;

Η στεφανιογραφία είναι μια επεμβατική μέθοδος διερεύνησης της κατάστασης των αγγείων της καρδιάς. Γίνεται σε οργανωμένα «αιμοδυναμικά εργαστήρια» και προαπαιτεί την ύπαρξη κατάλληλου εξοπλισμού αλλά και εκπαιδευμένου προσωπικού (ιατροί, νοσηλευτές, τεχνολόγοι).

Η επέμβαση ΔΕΝ είναι επώδυνη. «Πονάει» όσο και μία απλή ένεση. Γίνεται με τοπική αναισθησία στην περιοχή της μηριαίας αρτηρίας- βουβωνική χώρα. Ο ασθενής βρίσκεται ξαπλωμένος στο εξεταστικό τραπέζι έχοντας πλήρη επαφή και μπορεί ακόμα και να συζητάει με το γιατρό του τους προβληματισμούς και την πορεία της επέμβασης.

Έχει κίνδυνο;

Έχει μικρό κίνδυνο επιπλοκών, ακόμα και θανάτου, που υπολογίζεται στο 0,5%, γι αυτό ζητείται η έγγραφη συγκατάθεση του ασθενούς ή των οικίων του προκειμένου να γίνει η εξέταση.

Πώς γίνεται;

Αρχικά γίνεται με μια ένεση τοπική αναισθησία στη βουβωνική χώρα, στην περιοχή της μηριαίας αρτηρίας. Εδώ περιορίζεται κι όλο το «επώδυνο» κομμάτι της επέμβασης. Απ’ αυτή τη στιγμή και μετά, ο ασθενής δεν πρέπει να πονέσει ξανά.

Ακολούθως, εισάγεται με τη βοήθεια ενός λεπτού σύρματος το «θηκάρι», ένα πλαστικό σωληνάκι, που στερεώνεται μέσα στη μηριαία αρτηρία και αποτελεί «την είσοδο» προς την καρδιά. Απ’ αυτό το θηκάρι, θα περάσουν μετά οι καθετήρες, πλαστικοί μακρείς σωλήνες κατάλληλου σχήματος και μήκους, που θα φτάσουν μέχρι τα στόμια των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς.

Όταν τοποθετηθεί ο καθετήρας, ακολουθεί έγχυση σκιαγραφικού φαρμάκου στον αυλό της αρτηρίας και ταυτόχρονη καταγραφή σε βίντεο της πορείας του σκιαγραφικού.

 

 

 Έτσι, αποτυπώνεται η κατάσταση του αυλού του αγγείου και βλέπει ο γιατρός αν υπάρχουν βλάβες. Το σκιαγραφικό αυτό είναι τοξικό για τα νεφρά, αλλά σε υγιή άτομα με καλή νεφρική λειτουργία, αποβάλλεται εντός 24 ωρών χωρίς να αφήσει βλάβες. Μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχουν ηλικιωμένοι και άτομα με επηρεασμένη νεφρική λειτουργία γι αυτό σ’ αυτούς συστήνεται καλή ενυδάτωση πριν και μετά την επέμβαση καθώς και χορήγηση μειωμένων δόσεων σκιαγραφικού- προσαρμοσμένες στο σωματικό βάρος- κατά την επέμβαση. 

 Φυσιολογικά στεφανιαία αγγεία                                       μεγάλη βλάβη (άσπρο βέλος)

 

Τί είναι το μπαλονάκι;

Όταν ο γιατρός εντοπίσει βλάβη- στένωση του αγγείου- θα πρέπει να εκτιμήσει τη βαρύτητα της βλάβης αυτής και αν είναι σημαντικού βαθμού, συνήθως >70%, «την ανοίγει» με ένα μπαλονάκι. Η ιδέα είναι απλή: Μέσω του ίδιου καθετήρα που εγχύθηκε το σκιαγραφικό, προωθεί ένα σύρμα- οδηγό. Πάνω απ’ αυτό το σύρμα που θα λειτουργήσει σαν «ράγα», θα περάσει ένας καθετήρας που φέρει στην κορυφή του ένα μπαλονάκι. Είναι μια «κοινή φούσκα» που περιβάλλεται από ένα πλέγμα, το stent. Όταν το μπαλονάκι φτάσει στο ύψος της βλάβης (αυτό φαίνεται ακτινοσκοπικά, δηλαδή με μηχάνημα παρόμοιο με αυτό των ακτινογραφιών, μόνο που στην προκειμένη περίπτωση «τραβάει βίντεο» αντί για στατικές εικόνες), συνδέεται το μπαλονάκι με μια τρόμπα και ο γιατρός το φουσκώνει σε συγκεκριμένες ατμόσφαιρες πίεσης σύμφωνα με το μέγεθός του και τις οδηγίες του κατασκευαστή. (Το μπαλόνι δεν φουσκώνει με αέρα αλλά με ήλιον, ώστε σε περίπτωση που το μπαλονάκι σπάσει, να μην προκαλέσει επιπλοκές όπως πχ εμβολές, καθώς το ήλιον διαχέεται πολύ γρήγορα και δεν προκαλεί προβλήματα). Καθώς το μπαλόνι φουσκώνει, πολτοποιεί την πλάκα που προκαλεί τη στένωση, «λιώνοντάς» την πάνω στα τοιχώματα του αγγείου. Για να αποφευχθεί δε η επαναστένωση της βλάβης, στην περιοχή εναποτίθεται το stent που περιέβαλλε το μπαλόνι πριν φουσκώσει.  

 Στη συνέχεια το μπαλόνι ξεφουσκώνει και το σύστημα αποσύρεται. Στην περιοχή παραμένει το μεταλλικό πλέγμα (stent) που συγκρατεί την πολτοποιημένη πλάκα στα τοιχώματα του αγγείου και παράλληλα απελευθερώνει βραδέως φάρμακα που εμποδίζουν την ανάπτυξη της πλάκας.

Το τέλος της διαδικασίας.

Στο τέλος, όλα τα υλικά αποσύρονται. Αφαιρείται το θηκάρι ή αν έχει γίνει «μπαλονάκι» (αγγειοπλαστική), το θηκάρι ράβεται και αφαιρείται λίγες ώρες αργότερα. Απαραίτητα ο ασθενής μένει 24 ώρες ξαπλωμένος ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία αιματώματος στην περιοχή του θηκαριού. Καθώς η μηριαία αρτηρία είναι μεγάλη, υπάρχει κίνδυνος αιμορραγίας.

 

Επιπλοκές

Όπως αναφέρθηκε, η στεφανιογραφία είναι επεμβατική μέθοδος και έχει έναν μικρό αλλά μετρήσιμο κίνδυνο επιπλοκών: επιπλοκές από το σκιαγραφικό (νεφροτοξικότητα και παραμονή μόνιμης νεφρικής βλάβης). Επιπλοκές από την προώθηση του καθετήρα στα στόμια των στεφανιαίων αγγείων (διαχωρισμός αορτής), από το φούσκωμα του μπαλονιού (ρήξη του αγγείου), από την παρακέντηση της μηριαίας αρτηρίας (ρήξη της αρτηρίας, διάτρηση του περιτοναίου κλπ).

 

Χρειάζεται αγωγή μετά την επέμβαση;

 

Βεβαίως, καθώς το stent που ενδεχομένως έχει εμφυτευθεί στο ύψος της βλάβης, αποτελεί ένα «ξένο» σώμα για τον οργανισμό και ως τέτοιο «δέχεται επίθεση» για να απομονωθεί και να απορριφθεί. Η δε άμεση επαφή του με το αίμα, προκαλεί δημιουργία θρόμβων, που μπορούν να προκαλέσουν μέχρι και νέα απόφραξη του αγγείου (θρόμβωση του stent), που μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο. Για το λόγο αυτό χορηγούνται στον ασθενή αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα για άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του stent που έχει εμφυτευθεί. Συνήθως δίνονται για ένα χρόνο και ΕΠ ΟΥΔΕΝΙ δεν πρέπει να διακοπεί η λήψη τους για κανέναν λόγο εκτός αν υπάρχει σοβαρή και απειλητική για τη ζωή αιμορραγία.

 

Οι τεχνικές, τα υλικά, τα φάρμακα εξελίσσονται ραγδαία. Οι χρόνοι της επέμβασης έχουν μειωθεί, ενώ κερδίζει έδαφος η τεχνική πρόσβασης «από το χέρι», δηλαδή, την κερκιδική αρτηρία, που καταργεί την 24ωρη παραμονή στο κρεβάτι κι επιτρέπει στον ασθενή να περπατήσει σχεδόν αμέσως μετά την επέμβαση.