Ιατρικός Σύλλογος Κέρκυρας

Η Σιόρα Αγγιολίνα κάθεται σκεφτική στο παράθυρό της. Είναι εμφανώς προβληματισμένη και δεν προσέχει τη γειτόνισσά της που απλώνει τη μπουγάδα της στον από κάτω όροφο της απέναντι οικοδομής. Εκείνη τη βλέπει σκεφτική και τη ρωτάει:

• Τι έχεις ωρή Αγγιολίνα και κάθεσαι έτσι; Επέσανε τα καράβια σου όξω;

• Άφηκέ με ωρή κι επήγα στο γιατρόνε….. μου ‘πε ότι έχω κορπική μαρμαρυγή και δεν ηξέρω τι να κάμω.

• Και για αυτό σκας ωρή κακή λαμπριά να σο ‘ρθει; Εμένα ο Μίμης μου δεν είχε κορπική μαρμαρυγή τόσα χρόνια; Σάματις τί έπαθε; Έπαιρνε τα φάρμακά του και όλα καλά.

• Ναι, αλλά εγώ σκιάομαι. Δεν μπορώ να ακούω την καρδιά μου «τούκου τούκου» σα ξεκούρδιστο ρολόι. Άσε πο ‘χω ακούσει ότι μπορεί να πάθεις κάνα εγκεφαλικό και να μεινεις σέκος…

Έχει δίκιο η Αγγιολίνα να προβληματίζεται; Ο γιατρός της διέγνωσε «κολπική μαρμαρυγή» - για να τη λέμε σωστά, κι ας είμαστε Κερκυραίοι. Τι είναι αυτή η μαρμαρυγή; Πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει;

Η κολπική μαρμαρυγή είναι ένας τύπος αρρυθμίας της καρδιάς. Συγκεκριμένα, πρόκειται για πλήρη αρρυθμία, με το ρυθμό της καρδιάς να είναι «ακανόνιστα ακανόνιστος», ή όπως λέει και η Αγγιολίνα «σα ξεκούρδιστο ρολόι».

 

Δεν υπάρχουν σαφή αίτια για την γέννηση κολπικής μαρμαρυγής. Είναι μια κοινή αρρυθμία, συνήθως σε άτομα άνω των 65 ετών, που βαίνει προοδευτικά αυξανόμενης συχνότητας με την πάροδο της ηλικίας. Χαρακτηριστικά, αποτελεί… έκπληξη να συναντήσουμε σε 80χρονο φλεβοκομβικό ρυθμό! Ωστόσο, έχουν ενοχοποιηθεί η προχωρημένη ηλικία η υπέρταση, ο υπερθυρεοειδισμός (ακόμα και ο φαρμακευτικός), η κατανάλωση αλκοόλ, οι βαλβιδοπάθειες.

Τα επεισόδια αρχικά είναι σποραδικά, ίσως και σπάνια. Όμως μπορεί να γίνουν όλο και πιο συχνά, πιο μεγάλα σε διάρκεια, οπότε στο τέλος καταλήγουμε να έχουμε μόνιμη κολπική μαρμαρυγή ενώ ανατάσσονται ολοένα και πιο δύσκολα. «Η μαρμαρυγή γεννάει μαρμαρυγή» κι επομένως, όσο πιο πολύ κρατάει, τόσο πιο δύσκολα διορθώνεται.

Ο ασθενής εκλαμβάνει όλη αυτή την κατάσταση σαν «αίσθημα παλμών». Συνήθως το περιγράφει «σαν έκρηξη στο στήθος» σαν η καρδιά «να ξεκινάει και να σταματάει και να θέλει να βγει απ’ το στήθος ή ανεβαίνει στο λαιμό». Ενίοτε υπάρχουν συνοδά συμπτώματα, όπως δύσπνοια, στηθάγχη- πόνος στο στήθος- ή μειωμένη ικανότητα προς άσκηση.

Δεύτερο αποτέλεσμα της κατάργησης της κολπικής συστολής είναι η λίμναση του αίματος μέσα στον αριστερό κόλπο. Κι όταν το αίμα λιμνάζει, τότε πήζει. Δημιουργεί δηλαδή θρόμβο, που ενδέχεται να αποσπαστεί και να εμβολιστεί στην περιφέρεια. Και φυσικά, λόγω ανατομίας, συνηθέστερα θα εμβολίσει κάποιο εγκεφαλικό αγγείο και θα προκαλέσει εγκεφαλικό επεισόδιο.

• Να ‘τα ωρή κουτοσώρω, είδες που ‘χα δίκιο να φοβάμαι μη πάθω εγκεφαλικό;

• Γιατί ωρή Αγγιολίνα, δε σου ‘δωκε αντιπηχτικό ο γιατρός;

Και πάλι έχει δίκιο η γειτόνισσα, που λόγω του Μίμη της φαίνεται είναι καλύτερα ενημερωμένη. Ο κάθε ασθενής με κολπική μαρμαρυγή, έχει κίνδυνο εμφάνισης εγκεφαλικού και πρέπει να λαμβάνει αντιπηκτική αγωγή.

• Και τι αντιπηχτικό σου ‘δωκε ωρή;

• Ω, καημένη, μου ‘δωκε ένα και μου ‘πε να πάω να κάμω εξέταση σε τρεις μέρες. Μου ‘κοψε τα πράσινα, μου ‘πε να προσέχω άμα πάρω καμιά αντιβίωση, και να ξανακάμω εξέταση σε δέκα μέρες…. με βούρλισε…

Οι επιλογές όσον αφορά το αντιπηκτικό είναι δύο. Η Αγγιολίνα μας, πήρε προφανώς sintrom, που είναι το παλιό, καταξιωμένο και καλά δοκιμασμένο αντιπηκτικό, αλλά έχει περιορισμούς: Μια φορά το μήνα ο άρρωστος πρέπει να κάνει εξέταση πήξης του αίματος, το INR, και να διατηρεί το αποτέλεσμα μεταξύ 2- 3, ρυθμίζοντας κάθε φορά τη δόση. Να αποφεύγει τα ωμά (κυρίως) πράσινα λαχανικά, ή να προσέχει το INR του όταν παίρνει κάποια αντιβίωση, γιατί αυτό μεταβάλλεται εύκολα. Έτσι η Αγγιολίνα τον πρώτο καιρό- που ήτανε και λίγο κρυωμένη- «εβούρλισε» το γιατρό της με ερωτήσεις «πόσο να πάρω σήμερα ωρέ γιατρέ, που μου βήκε η εξέταση στο τέσσερο». Ωστόσο, υπάρχει κι άλλη επιλογή. Τα τελευταία χρονια κυκλοφόρησαν τα νέα από του στόματος αντιπηκτικά, που είναι απαλλαγμένα από το βραχνά του INR, ενώ δεν έχουν διατροφικούς περιορισμούς και έχουν μεγαλύτερο προφίλ ασφάλειας. Προϋποθέτουν μόνο μια καλή ή σχετικά καλή νεφρική λειτουργία.

Πώς όμως αντιμετωπίζεται η κολπική μαρμαρυγή;

Τα πρώτα επεισόδια είναι συνήθως αυτοανατασσόμενα. Αν όμως η μαρμαρυγή επιμένει και δεν ανατάσσεται, αξίζει μία προσπάθεια μετατροπής του ανώμαλου αυτού ρυθμού σε φυσιολογικό, καθώς τελεολογικά γεννηθήκαμε με φλεβοκομβικό ρυθμό και αυτόν πρέπει να διατηρήσουμε.

Υπάρχουν δύο στρατηγικές, αυτή του ελέγχου του ρυθμού, κι αυτή του ελέγχου της συχνότητας.

Μια μαρμαρυγή που εκτιμάται ότι κρατάει πάνω από 48 ώρες, ΔΕΝ ΤΗΝ ΠΕΙΡΑΖΟΥΜΕ, ειδικά αν ο άρρωστος δεν παίρνει κάποιο αντιπηκτικό. Η πιθανότητα να έχει δημιουργηθεί κάποιος θρόμβος στον αριστερό κόλπο είναι μεγάλη και με την ανάταξη μπορεί να προκληθεί εμβολή (και εγκεφαλικό). Σ’ αυτή την περίπτωση, δίνουμε στον άρρωστο αντιπηκτικά για ένα μήνα και δοκιμάζουμε ανάταξη φαρμακευτική ή ηλεκτρική, αργότερα, αφού προηγουμένως έχουμε διερευνήσει τον αριστερό κόλπο με διοισοφάγειο υπέρηχο.

Αν είμαστε σίγουροι ότι η μαρμαρυγή ξεκίνησε μέσα στις τελευταίες 48 ώρες, δοκιμάζουμε ανάταξη με φάρμακα- και αντιπηκτική αγωγή.

Ηλεκτρική ανάταξη γίνεται αν ο ασθενής δεν ανέχεται την μαρμαρυγή παρουσιάζοντας έντονη συμπτωματολογία.

Όσον αφορά τον έλεγχο της συχνότητας, σ’ αυτή την περίπτωση κολπικής μαρμαρυγής που ξεκίνησε άγνωστο από πότε, δίνουμε φάρμακα με στόχο να μειώσουμε την καρδιακή συχνότητα. Ενίοτε, ως τυχαίο και μόνο γεγονός, μπορεί στον επανέλεγχο να διαπιστώσουμε την ανάταξη της κολπικής μαρμαρυγής.

Yπάρχει και η επεμβατική αντιμετώπιση της μαρμαρυγής, που γινεται σε εργαστήριο ηλεκτροφυσιολογίας. Είναι το λεγόμενο ablation. Αυτό δεν είναι όμως για όλους. Γίνεται σε άτομα που πάση θυσία πρέπει να διατηρήσουν το φυσιολογικό τους ρυθμό, ή σε άτομα που δεν ανέχονται την εγκατάσταση κολπικής μαρμαρυγής, ή κατ’ επιλογή του ασθενή του ίδιου. Ιδανικός υποψήφιος είναι «άντρας, 40χρονος, χωρίς διάταση του αριστερού κόλπου» για να ‘χει μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας. Και πάλι όμως, συνηθέστερα θα χρειαστούν δύο ή και τρεις συνεδρίες για να ‘χει το ablation μεγάλα ποσοστά επιτυχίας. Η μέθοδος εξελίσσεται και πρόσφατη μελέτη έδειξε διατήρηση του αποτελέσματος και στους ηλικιωμένους.

Συμπερασματικά, η κολπική μαρμαρυγή είναι μια κοινή αρρυθμία, που τουλάχιστον για τα πρώτα επεισόδια αξίζει να διορθωθεί και να αποκατασταθεί. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, θα πρέπει να γίνεται έλεγχος της καρδιακής συχνότητας και να λαμβάνονται προφυλάξεις για την αποφυγή ενός εγκεφαλικού επεισοδίου.

…Κι όπως η Αγγιολίνα γύρισε μέσα στην κουζίνα της, η γειτόνισσα της φώναξε:

• Ε, ωρή Αγγιολίνα….τί χολοσκάς; Δυο χάπια θα πάρεις ωρή και θα γλέπεις και το γιατρό σου πιο ταχτικά. Στο κάτω κάτω, κορπική μαρμαρυγή σου ‘πε ότι έχεις. Δεν έχεις δα και την κακιά αρρώστεια…

…και πήγε να ετοιμάσει το μπουρδέτο της, που με τόση πάρλα μπορεί και να της είχε κολήσει!!

Σημ. Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα και καταστάσεις είναι τελείως συμπτωματική.