Ερωτήσεις και απαντήσεις για τις αλλεργίες της Άνοιξης


 1. Τι είναι η αλλεργία;

Η αλλεργία είναι η παθολογική αντίδραση του αμυντικού μας συστήματος σε ουσίες του περιβάλλοντος, οι οποίες δεν είναι επικίνδυνες για τον οργανισμό και συνήθως είναι καλά ανεκτές π.χ. γύρεις δένδρων και φυτών, πρωτεΐνες τροφικής προέλευσης (γάλα, αυγό, ψάρι),φάρμακα κτλ. Αυτές οι ουσίες ονομάζονται αλλεργιογόνα και έρχονται σε επαφή με τον οργανισμό μας μέσω της εισπνοής, της κατάποσης ή της επαφής με το δέρμα.

2. Ποιες είναι οι συχνότερες μορφές αλλεργίας την άνοιξη;
Με σειρά συχνότητας εμφάνισης είναι η αλλεργική ρινίτιδα με ή χωρίς συνοδό αλλεργική επιπεφυκίτιδα, το αλλεργικό άσθμα, οι τροφικές αλλεργίες, η κνίδωση και οι αλλεργίες μετά από νυγμό υμενοπτέρων (σφήκας, μέλισσας κτλ) .

3. Ποια είναι τα κυριότερα συμπτώματα της αλλεργίας;
Τα συμπτώματα εξαρτώνται από το προσβαλλόμενο όργανο ή μπορεί να είναι και συστηματικά.
Όσον αφορά την αλλεργική ρινίτιδα είναι οι πταρμοί, ο κνησμός, η ρινόρροια (καταρροή) και η ρινική συμφόρηση (μπούκωμα). Συνήθως έχουμε και επιπεφυκίτιδα με συμπτώματα από τους οφθαλμούς όπως ερυθρότητα, κνησμός, δακρύρροια, αίσθημα ξένου σώματος και φωτοφοβία.
Τα κύρια συμπτώματα του άσθματος είναι ή δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), ό εκπνευστικός συριγμός (σφύριγμα) και το αίσθημα βάρους στο στήθος.
Η κνίδωση χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πομφών (πετάλες) στο δέρμα με συνοδό κνησμό ή αίσθημα καύσου, επίσης σε αρκετούς ασθενείς μπορεί να εμφανιστεί και αγγειοοίδημα (πρήξιμο) στο πρόσωπο.
Οι τροφικές αλλεργίες συνοδεύονται από γαστρεντερικά συμπτώματα (κοιλιακά άλγη, έμετος), συμπτώματα από το δέρμα (κνησμός, ερυθρότητα, εξάνθημα) και συστηματικά συμπτώματα σε ενδεχόμενη εμφάνιση συστηματικής αναφυλαξίας (αλλεργικού σοκ).
Όσον αφορά τις αλλεργίες μετά από νυγμό υμενοπτέρων τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια (μεγάλη τοπική αντίδραση στο σημείο νυγμού που μπορεί να διαρκέσει περισσότερες από 24 ώρες) ή και συστηματικά και κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρή συστηματική αναφυλαξία

4. Τι ευθύνεται για τις ανοιξιάτικες αλλεργίες;
Για τις ανοιξιάτικες αναπνευστικές αλλεργίες ευθύνονται κυρίως οι γύρεις δέντρων, οι γύρεις φυτών κυρίως ζιζανίων όπως των αγρωστωδών, της ελξίνης (περδικάκι) και λοιπών . Τρόφιμα που καταναλώνονται την Άνοιξη όπως νηστίσιμα (γαρίδες, θαλασσινά κλπ), εποχικά φρούτα (φράουλες κλπ). Νυγμοί υμενοπτέρων (σφήκας, μέλισσας) λόγω της δραστηριότητας των εντόμων που αυξάνεται και του μεγαλυτέρου χρόνου που περνάμε στην ύπαιθρο.

5. Γιατί έχουμε έξαρση των αλλεργιών την άνοιξη;
Η έξαρση των αναπνευστικών αλλεργιών την άνοιξη παρουσιάζεται γιατί έχουμε αυξημένες συγκεντρώσεις γύρεων στην ατμόσφαιρα. Τα τρόφιμα και οι γύρεις μπορεί επίσης να ευθύνονται και για την έξαρση της κνίδωσης. Στην αύξηση του χρόνου που περνάμε στην ύπαιθρο και στην αυξημένη δραστηριότητα των εντόμων αποδίδεται η έξαρση της αλλεργίας από νυγμούς υμενοπτέρων.

6. Ποια είναι τα συνηθέστερα ανοιξιάτικα αλλεργιογόνα;

(Φώτο Σ. Βαρθολομαίος)
Είναι κυρίως τα φυτά που παράγουν αερομεταφερόμενη γύρη όπως:
Δέντρα (ελιά και λοιπές ελαΐδες, ακακία, λεύκα, κυπαρισσοειδή , αγριοφουντουκιά).
Αγρωστώδη (άγρια δημητριακά, γρασίδια, αγριάδα).
Ζιζάνια όπως η ελξίνη (παρθενούλι ή περδικάκι), αγριόχορτα, βότανα και αρωματικά φυτά.
Επίσης είναι οι μύκητες (μούχλα), που πολλαπλασιάζονται έντονα την άνοιξη και τα ακάρεα της σκόνης , που λόγω των ήπιων θερμοκρασιών και της αυξημένης περιβαλλοντικής υγρασίας, αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται με ταχείς ρυθμούς.


7. Τι μέτρα που μπορούμε να λάβουμε προκειμένου να προφυλαχθούμε από τις αλλεργίες;
Φυσικά και τα περισσότερα έχουν να κάνουν με το Α της αντιμετώπισης του αλλεργικού ασθενούς, που είναι η αποφυγή του αλλεργιογόνου. Λίγες πρακτικές συμβουλές είναι οι παρακάτω.

  • Να αερίζουμε τα δωμάτια το πρωί, πριν από τις 9.00, η απελευθέρωση της γύρης από τα φυτά αρχίζει λίγο αργότερα Έτσι αποφεύγεται η είσοδος μεγάλης ποσότητας γύρης στο σπίτι. 
  • Στην εξοχή να μην ξαπλώνετε ή κάθεστε στο έδαφος. Η συγκέντρωση της γύρης κοντά στην πηγή της παραγωγής της είναι εξαιρετικά μεγάλη. 
  • Μην τρομοκρατήστε όταν σας πλησιάσει κάποιο υμενόπτερο (σφήκα, μέλισσα), οι απότομες κινήσεις με τα χέρια μπορεί να το εκνευρίσουν και να σας τσιμπήσει.
  • Οι ασθενείς με αλλεργία στην γύρη της ελιάς προσοχή μακριά από ελαιώνες στα τέλη Απριλίου και τον Μάιο. 
  • Οι ασθενείς με αλλεργία στα αγρωστώδη να αποφεύγουν κηπουρικές εργασίες όπως κούρεμα του γκαζόν.
  • Όταν οδηγείτε σε εξοχικούς δρόμους να κλείνετε τα παράθυρα και να χρησιμοποιείτε κλιματισμό.
  • Εάν πάσχετε από επιπεφυκίτιδα, να φοράτε γυαλιά. 
  • Μην καπνίζετε. Το κάπνισμα επιδεινώνει το άσθμα και την ρινίτιδα.

8. Με ποια εξέταση μπορεί να βρεθεί σε ποια αλλεργιογόνα είναι ευαισθητοποιημένος ο ασθενής;
Είναι οι δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού (skin prick tests). Είναι οι πιο συνηθισμένες, γρήγορες και ευαίσθητες εξετάσεις που γίνονται για τη διάγνωση των πιθανών αιτίων μιας ανοιξιάτικης αλλεργίας. Επίσης στο αίμα είναι δυνατόν να προσδιοριστεί η ειδική ΙgΕ (RAST) έναντι συγκεκριμένων αλλεργιογόνων όμως με μικρότερη ευαισθησία.


Δερματικές δοκιμασίες δια νυγμού (Φώτο Σ. Βαρθολομαίος)

9. Πώς αντιμετωπίζονται οι αλλεργίες;
Οι αλλεργίες αντιμετωπίζονται με διάφορα μέτρα. Πρώτο μέτρο είναι η αποφυγή του αλλεργιογόνου. Κατόπιν με φαρμακευτική αγωγή, με σκευάσματα αντιισταμινικά ή και κορτιζονούχα τοπικής ή συστηματικής χορήγησης στις αναπνευστικές κυρίως αλλεργίες, αδρεναλίνη στο αλλεργικό σοκ κτλ. Τέλος με την καθιερωμένη από πολλά έτη ειδική ανοσοθεραπεία οι αναπνευστικές αλλεργίες και οι αλλεργίες στο νυγμό υμενοπτέρων είναι επί το πλείστον ιάσιμες.

10. Τι είναι η ανοσοθεραπεία;
Η ανοσοθεραπεία είναι μια ανοσολογική θεραπευτική μέθοδος (ανοσοπαρέμβαση). Πρόκειται για ειδική θεραπεία απευαισθητοποίησης η οποία εφαρμόζεται για την αιτιολογική αντιμετώπιση ορισμένων αλλεργικών νοσημάτων όπως της αναπνευστικής αλλεργίας και της αλλεργίας σε δηλητήριο υμενοπτέρων, τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες ανάπτυξης σκευασμάτων ανοσοθεραπείας και για τροφικές αλλεργίες. Ο σκοπός της ανοσοθεραπείας είναι η τροποποίηση της αλλεργικής ανοσολογικής απάντησης και η ανάπτυξη ανοχής του οργανισμού στο υπεύθυνο αλλεργιογόνο. Γίνεται με υποδόρια ένεση ή με υπογλώσσια χορήγηση και χορηγείται μόνο από Αλλεργιολόγο.

11. Μπορεί μια ανοιξιάτικη αλλεργία να προκαλέσει αλλεργικό σοκ;
Αλλεργικό σοκ μπορεί να προκληθεί κυρίως από τροφική αλλεργία ή από αλλεργία σε δηλητήριο υμενοπτέρων. Η έκθεση ασθενών με αναπνευστική αλλεργία, σε μεγάλες ποσότητες γύρεων πχ ελιάς ή αγρωστωδών μπορεί να προκαλέσει βαρύτατη κρίση άσθματος, η οποία αν δεν αναταχθεί έγκαιρα οδηγεί σε οξεία αναπνευστική ανεπάρκεια.