Ιατρικός Σύλλογος Κέρκυρας

 

Όταν ήμουν νέος ειδικευόμενος στην Ελλάδα, ελάχιστα χρόνια πριν, διδάχτηκα ότι το χειρουργικό πεδίο είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την επιτυχή έκβαση μιας επέμβασης. Μου είπαν ότι η χειρουργική τομή πρέπει να είναι αρκετά μεγάλη, ώστε να επιτρέπει την μέγιστη εκμετάλλευση του χειρουργικού πεδίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι και σήμερα, πάνω από το 95% των λεγόμενων μεγάλων χειρουργείων που αφορούν σε ουρολογικές επεμβάσεις γίνεται ‘ανοιχτά’, δηλαδή με τομή στο δέρμα. Αυτό στην Ελλάδα.

Στην μέση περίπου της ειδικότητας, διαβάζοντας τις κατευθυντήριες γραμμές της ευρωπαϊκής ουρολογικής εταιρίας αντελήφθην, με σχετική έκπληξη, ότι στα μεγάλα ευρωπαϊκά κέντρα τα νούμερα αυτά είναι ακριβώς αντεστραμμένα. Πάνω από το 93% των ιδίων επεμβάσεων γίνονται πλέον ενδοσκοπικά με την πανηγυρική, επαναστατική αλλά και ουσιαστική είσοδο μίας νέας εκδοχής της ουρολογικής ειδικότητας: της ενδοουρολογίας. Παραδόξως, με την είσοδο της ενδοουρολογίας, παρά το γεγονός ότι οι νέες τεχνικές εκμεταλλεύονται καθόλου ή ελάχιστες σε μήκος τομές, τα πλεονεκτήματα συμπεριλαμβανομένου καλύτερου χειρουργικού πεδίου είναι μεγαλύτερα. Αυτό επιτυγχάνεται με την ενσωμάτωση στην ενδοουρολογία και την ανάπτυξη μέσω αυτής, νέων τεχνολογιών που λίγα χρόνια πριν άνηκαν σχεδόν στην σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

Η ενδοουρολογία πρωτοεμφανίστηκε το 1978. Στο παναμερικανικό συνέδριο εκείνης της χρονιάς στην Washington DC, ένα πόστερ εμφάνιζε κάποιες χειρουργικές τεχνικές σε ασθενείς υψηλού ρίσκου στους οποίους η παραδοσιακή χειρουργική δεν ήταν δυνατή. Από τότε, οι δημιουργικές προσπάθειες πολλών ουρολόγων, ακτινολόγων, οπτικών, ηλεκτρονικών και μηχανικών βοήθησαν ώστε ο αριθμός των ενδοσκοπικών χειρουργείων να εξαπλωθεί τόσο θεαματικά ώστε να έχει σήμερα αντικαταστήσει σχεδόν ολοκληρωτικά όλα τα ανοιχτά χειρουργεία.

Οι βασικοί πυλώνες της ενδοουρολογίας απαρτίζονται από τρείς μεγάλες κατηγορίες επεμβάσεων που απαιτούν η κάθε μια, διαφορετικό είδος χειρουργικών ικανοτήτων: Α. την εύκαμπτη ουρητηρονεφροσκόπηση, Β. την διαδερμική νεφρολιθοτριψία και Γ. την λαπαροσκοπική/ρομποτική χειρουργική.

Η χρήση του εύκαμπτου ουρητηρονεφροσκοπίου δίνει την δυνατότητα επισκόπησης ολόκληρης της αποχετευτικής μοίρας από την έξοδο του ουρητήρα στην κύστη έως και τον νεφρό. Η είσοδός του στο σώμα του ασθενούς γίνεται υπό γενική νάρκωση δια της ουρήθρας και επομένως χωρίς τομές. Η ενσωμάτωση της τεχνολογίας δίνει την δυνατότητα στον χειρουργό να έχει άριστη ποιότητα εικόνας μέσω δικτύου οπτικών ινών, μεγέθυνση οπτικού πεδίου x 10 αλλά κυρίως προσφέρει την δυνατότητα χρήσης Laser μέσω ειδικού καναλιού εργασίας. Οι εφαρμογές είναι πολλές με σημαντικότερη τον ολοκληρωτικό εξοστρακισμό του ανοικτού χειρουργείου όσον αφορά στην αντιμετώπιση λίθων έως και 2 εκατοστά.

Η διαδερμική νεφρολιθοτριψία έφερε πραγματική επανάσταση στην αντιμετώπιση μεγάλων (>2εκ.) και πολύπλοκων νεφρικών λίθων. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα απαιτητική από πλευράς ικανοτήτων επέμβαση που παρουσιάζει εξαιρετικά αποτελέσματα σε σύγκριση με οποιαδήποτε άλλη μέθοδο. Στην διαδερμική έχουμε την είσοδο στο σώμα του ασθενούς ενός εργαλείου που ονομάζεται νεφροσκόπιο. Το νεφροσκόπιο εισάγεται στον νεφρό μέσω μιας τομής στην ράχη που δεν είναι μεγαλύτερη από 2 εκατοστά και ενσωματώνει τεχνολογικές εφαρμογές που επιτρέπουν στον ουρολόγο να επιτυγχάνει ποικίλες χειρουργικές εφαρμογές (deroofing φλοιωδών κύστεων, αποκατάσταση συνδρόμου πυελοουρητηρικής συμβολής, κ.α.).

Η αιχμή του δόρατος φυσικά στην ενδοουρολογία είναι η λαπαροσκοπική και ρομποτική χειρουργική. Σημαντικές λαπαροσκοπικές ή ρομποτικές επεμβάσεις όπως η ριζική ή μερική νεφρεκτομή, η νεφροουρητηρεκτομή, η επινεφριδεκτομή, η ριζική προστατεκτομή ή κυστεκτομή αποτελούν πια μέρος της χειρουργικής ρουτίνας του ενδοουρολόγου και πλεονεκτούν έναντι των αντιστοίχων ανοικτών επεμβάσεων. Η ρομποτική χειρουργική συγκεντρώνει δίχως αμφισβήτηση την μεγαλύτερη προσοχή της επιστημονικής κοινότητας καθώς ενσωματώνει υψηλή τεχνολογία και κατά συνέπεια εντυπωσιακά αποτελέσματα. Μερικά από αυτά είναι: ο απομακρυσμένος έλεγχος των βραχιόνων, κινήσεις υψηλής ακρίβειας, αίσθηση του βάθους (3D), απόσβεση του φυσιολογικού τρόμου των χεριών, ενώ τελευταία εντυπωσιακή προσθήκη αποτελεί η αυξημένη πραγματικότητα (augmented reality) όπου τρισδιάστατες πλασματικές εικόνες προσαρμόζονται στο χειρουργικό πεδίο κατά την διάρκεια της επέμβασης και προσδιορίζουν ανατομικά βαθύτερες, μη ορατές διαφορετικά, δομές.

Το 1965, ο Gordon Moore, συνιδρυτής της Intel Corp. προέβλεψε ότι η αποθηκευτική ικανότητα των υπολογιστών θα διπλασιάζεται κάθε 18 μήνες. Αυτή η πρόβλεψη, γνωστή και ως ο νόμος του Moore, τελικά επαληθεύτηκε. Η συνεχής εξέλιξη στην τεχνολογία των υπολογιστών διασφαλίζει μελλοντικές αναβαθμίσεις και στην χειρουργική τεχνολογία. Η ουρολογία υπήρξε πρωτοπόρος στην ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών. Όσο συμβαίνει αυτό, το μέλλον των ασθενών θα παραμένει ασφαλές.